راه رفتن در خواب (Somnambulism)

راه رفتن در خواب یا Sleepwalking شامل حرکات پیچیده حین خواب است که در جریان خواب امواج آهسته رخ می دهند . این حرکات ممکن است با حرکات ساده ای شامل نشستن در رختخواب در حال خواب شروع شوند و حرکات پیچیده تری نظیر راه رفتن ، خروج از اتاق یا ... را شامل شوند.
هر چند راه رفتن در خواب در کودکان بیماری خوش خیمی به شمار می رود ، ولی در بزرگسالی خطرناک است. در بزرگسالی در این بیماران حتی حرکات پیچیده تری نظیر غذا خوردن یا پخت وپز ، رانندگی یا حتی آدم کشی نیز گزارشی شده است.
مدت اپیزود های این بیماری از چند ثانیه تا چندین دقیقه متفاوت است.در سال های اخیر مطرح شدن این بیماری در پرونده های قضایی به عنوان عامل ایجاد کننده روبه ازدیاد است. همراه با این بیماری عوارض روانی نظیر confusion ، احساس وحشت ، رویا یا حتی توهم های کاذب نیز دیده می شود.
از آنجا که بروز علائم راه رفتن در خواب در کلینیک خواب کمتر محتمل است ،برای مشاهده علائم بیماری در کلینیک خواب می توان فرد را با محرومیت از خواب قبلی تحت آزمون قرار داد.امروزه از 38 ساعت محرومیت از خواب قبل از تست برای بررسی بیمار در کلینیک خواب استفاده می شود که در این حالت هم احتمال مشاهده علائم بیشتر است و هم علائم پیچیده تری را در کلینیک می توان در بیمار مشاهده نمود.این روش به ویژه در مواردی که اثبات تشخیص از اهمیت برخوردار باشد نظیر موارد مرتبط با پرونده های قضایی ،نظام وظیفه و موارد تعیین ارتباط با شغل بیمار بسیار کاربردی خواهد بود.
راه رفتن در خواب زمینه ژنتیک قوی دارد.80% بیماران راه رفتن در خواب حداقل یک فامیل مبتلا به این بیماری دارند. شیوع راه رفتن در خواب در فرزندان والدینی که مبتلا به این عارضه هستند هم بیشتر است.وجود همزمان راه رفتن در خواب در دوقلوهای یک تخمکی 5 برابر دوقلوهای دو تخمکی است.

به طور کلی وجود اختلال راه ر فتن در خواب در بزرگسالی علامت بیماری روانی جدی تلقی می شود.البته مطالعات متعدد نشان داده اند که درصدی از بیماران دچار بیماری روانی مشخص یا انواع اختلالات شخصیت نیستند.
وجود اضطراب در بیماران بالغ یا در کودکان ممکن است سبب افزایش بروز اپیزودهای راه رفتن در خواب بشود.راه رفتن در خواب و یا ترس در خواب ممکن است از تظاهرات شبانه خشم فروخورده در بیمارن نسبت حوادث مهم زندگی نظیر اختلافات خانوادگی ، جدایی والدین از هم و ... باشد.
در اکثریت موارد خوش خیم راه رفتن در خواب که ریسک آسیب وجود نداشته باشد نیازی به درمان نیست.در این موارد دادن اطمینان خاطر به والدین در خصوص سیر بیماری و ماهیت آن کافی است.در این موارد باید در خصوص اجتناب از عوامل تشدید کننده بیماری نظیر محرومیت از خواب ،استرس و ... نیز توصیه های کافی به والدین انجام شود.توصیه اکید در خصوص ایجاد یک محیط ایمن برای خواب به منظور جلوگیری از سقوط بیمار از ارتفاع یا ورود به محل های خطرناک و ... نیز باید در این توصیه ها گنجانده شود.
بهترین درمان این بیماری در کودکان روش بیدار کردن کودک در زمان بندی های منظم است.درمان دارویی تنها در مواردی انجام می شود که علائم بیماری برای اعضای خانواده آزاردهنده باشد یا رخدادهای حین خواب خطر جدی برای بیمار بوجود آورده باشد.